Zzp’en in de zorg wordt steeds populairder. Het afgelopen jaar kwamen er in totaal 34 duizend zorg-zzp’ers bij. Vooral bij millennials is het werken als freelancer populair. Wat motiveert hen om door het leven te gaan als zzp’er in plaats van te kiezen voor een baan in vast dienstverband? Stand van Nederland: Generatie Next zocht het uit.

“Wat je ziet in onze generatie is dat wij het heel erg belangrijk vinden om vrijheid te hebben in ons werk, in hoe wij onze dagen inrichten”, zegt Evelien van Leeuwen, deskundige duurzame inzetbaarheid. Ten opzichte van eerdere generaties vinden jongeren het veel belangrijker om een goede werk-privébalans te hebben. “Door als zzp’er aan de slag te gaan krijg je veel meer ruimte om die flexibiliteit te nemen. En je kunt om de zoveel maanden zeggen: ‘ik ga op vakantie’.”

‘Ik was het vaste rooster beu’

Meerdere zorgmedewerkers geven aan om die reden het vaste dienstverband te verlaten. Zo ook Cindy Vermeulen. Zij besloot na vijftien jaar in loondienst als zelfstandige aan de slag te gaan in de ouderenzorg. “Ik deed het in eerste instantie voor de vrijheid. Ik was het vaste rooster beu. Iedere keer dezelfde terugkerende stress, vanwege de zomervakantie, of überhaupt vakantie of de feestdagen.”

Er stonden altijd wel diensten open die niet werden opgepakt, zegt Vermeulen. Dat werd ook besproken tijdens het teamoverleg. “Dan kwam ook altijd het rooster terug. Het ging ook altijd over waar mensen ontevreden over waren. De dingen die goed gaan, blijven nooit zo hangen.” En daar had de zorgmedewerker geen trek meer in, dus stapte zij over naar het zelfstandig ondernemerschap. “Sindsdien heb ik mijn werkgeluk terug. Ik doe mijn ding, ik vind de mensen weer leuk en mensen vinden mij weer leuk. Als je je werkgeluk kwijt bent, ben je misschien ook niet altijd even aardig meer aan het bed. En juist dat is heel belangrijk.”

Heel gek is het niet dat mensen ervoor kiezen om als zzp’er aan de slag te gaan om zo hun werk te kneden naar wat zij belangrijk vinden. Dat erkent ook Van Leeuwen. “Vanuit individueel oogpunt is het logisch. Wie zien in onderzoek ook terug dat autonomie, de keuze die jij hebt hoe je je werk vormgeeft, ontzettend belangrijk is voor werktevredenheid  en duurzame inzetbaarheid.”

Gedwongen door marktwerking

Toch is de zorg een sector waarbij het niet per se logisch is dat er veel zzp’ers werkzaam zijn. Zorgverlener-patiëntrelatie is immers belangrijk en die bouw je moeilijker op als er telkens een ander persoon aan het bed staat. “Vaste loondienst zal altijd nodig blijven. Vanwege de betrokkenheid of grotere zaken die een zzp’er die af en toe in komt vliegen, nooit op haar bordje kan nemen”, zegt zzp’er Vermeulen.

Vermeulen ziet dus ook een nadeel, maar toch kiest zij voor het zzp-schap. Is het dan een vrije keuze of voelt zij zich daartoe gedwongen door hoe de markt is? “Een beetje van beide”, vertelt Vermeulen. “Onbewust word je gedwongen, omdat je er continu tegenaan bokst dat een rooster niet kloppend is of omdat je vindt dat vakantiedagen aanvragen steeds moeilijker wordt. Ik kan mij ook goed voorstellen dat hoe langer je in de zorg werkt hoe meer je die neventaken niet ziet zitten. Je raakt je werkgeluk kwijt en ik kan mij goed voorstellen dat je kiest waarvoor je hebt geleerd. Dan laat je de neventaken over aan het vaste team.”

Toekomst voor de zorg

Van Leeuwen ziet dat steeds meer zorgmedewerkers het voorbeeld volgen van Vermeulen. “Vanuit maatschappelijk oogpunt is dat problematisch”, zegt zij. “Omdat die zzp’ers duurder zijn dan medewerkers in loondienst. Dus in een sector die financieel onder druk staat en waar al veel krapte heerst, zie je die druk nog meer toenemen als er meer zzp’ers bij komen.”

Steeds meer jonge mensen kiezen voor werken als zzp’er. Zeker in de zorg zet die trend sterk door: millennials willen hun eigen werktijd indelen. Intussen plaatst het zorginstellingen – die toch al kampen met personeelstekorten – voor roosterproblemen en stijgende kosten. Zzp, vloek of zegen? Elif Istiman onderzoekt het in Stand van Nederland: Generatie Next. Je ziet deze aflevering zaterdagavond om 22:00 op NPO 2! Eerdere afleveringen zie je hier, op NPO Start.

Door: Vick ten Wolde