De werkgever is niet verplicht om op de dag waarop jij staakt het loon door te betalen. Als je lid bent van een vakbond, zoals CNV of FNV, kan je een stakingsuitkering krijgen. Dat is een financiële vergoeding die wordt betaald uit de stakingskas van de werkgeversverenigingen.

“Uitgangspunt is dat de werkgever betaalt bij bereidheid om te gaan werken. Maar als je staakt ben je niet meer bereid om te werken”, zegt arbeidsrechtadvocaat Gerard Berghuis van BAASZ Advocaten. “En daarom hoeft een werkgever tijdens een staking het loon niet door te betalen.”

Er zijn verschillende soorten stakingen: een georganiseerde staking, een wilde staking en een onrechtmatige staking. Alleen bij de eerste vorm van staken, een georganiseerde staking, mag de stakingskas worden aangebroken.

Bij een wilde staking, wanneer werknemers op eigen houtje – dus zonder tussenkomst van de vakbonden – besluiten het werk neer te leggen, kan een werknemer geen aanspraak maken op die stakingskas. De werkgever hoeft ook dan niet te betalen.

Berghuis: “Als een staking door de rechter als onrechtmatig wordt beoordeeld omdat bijvoorbeeld de schade voor de samenleving te groot wordt, kan een werknemer die tóch besluit het werk neer te leggen ook geen stakingsuitkering uit de stakingskas krijgen.”

Het kan ook zo zijn dat je wel werkwillig bent, maar door de stakingsacties van jouw collega’s niet in staat bent om te gaan werken, legt Berghuis uit. Dan betaalt de werkgever jou wel, maar je stakende collega’s niet.

De stakingskas wordt gevuld met de contributie van leden. Als je contributie betaalt, je gehoor geeft aan de oproep van jouw vakbond om te gaan staken en je je inschrijft, dan krijg je deze stakingsvergoeding. Stakers moeten zich op de actielocatie melden om de vergoeding te ontvangen.

Vanaf januari 2023 is het normbedrag 81,93 euro per dag. Het maakt niet uit hoeveel je normaal verdient of hoe oud je bent.

• De eerste vijf dagen ontvang je 85 procent van het normbedrag: 70 euro netto per dag.
• Vanaf de zesde dag ontvang je 115 procent van het normbedrag: 94 euro netto per dag.

Voor stakingen die korter dan een dag duren, krijg je geen uitkering. De stakingskas is op dit moment goed gevuld, laat FNV weten. Hoelang dit potje kan worden gebruikt, blijft geheim om de werkgevers niet wijzer te maken.

De werkgever mag een staking niet tegen je gebruiken. Die mag dus geen disciplinaire maatregelen opleggen en de staking mag ook niet meewegen bij de beslissing om de arbeidsovereenkomst wel of niet te verlengen. Maar de praktijk is weerbarstiger, ziet Berghuis.

“Als er in een team acht werkwilligen zitten en twee werknemers die hebben gestaakt, en er moeten twee werknemers vertrekken, dan kan ik me voorstellen dat een werkgever misschien het liefst van de twee stakers af wil. Alleen zal de werkgever dat niet hardop zeggen.”

De angst voor represailles bij werknemers die een tijdelijk contract hebben wanneer ze meestaken, zoals het geval is bij de vuilnisophalers, is dus wel voor te stellen, aldus de arbeidsrechtadvocaat.