James Dyson is op flitsbezoek in Amsterdam. Daar opende het bedrijf vorig jaar het nieuwe hoofdkantoor voor de markten Europa, het Midden-Oosten en Afrika. Hij mag dan 75 jaar zijn, Dyson is topfit. Nog elke dag is hij als hoofdingenieur betrokken bij het bedrijf en regelmatig reist hij de wereld over.

In een pand aan het IJ vertelt Dyson over zijn verre voorvaderen. “Ik ben voor een klein deel Nederlands”, zegt hij. Het is deels de reden waarom het kantoor in Amsterdam staat. Het is ook gewoon een mooie stad, zegt hij. En hij prijst het Nederlandse uitvindersklimaat: “Jullie hebben bluetooth uitgevonden!”

Het zaadje voor Dyson (het bedrijf) werd in 1978 geplant. Dat jaar kocht James Dyson een stofzuiger waar hij ontevreden over was. Zodra de stofzuigerzak zich vulde met stof, verloor het apparaat aan zuigkracht. Dus verzon de Brit een stofzuiger zonder zak en met een nieuwe zuigtechnologie. Daardoor zou de stofzuiger altijd goed blijven zuigen. Vijftien jaar en 5.127 prototypes later had hij de code gekraakt.

De Dyson-stofzuiger is nu wereldwijd een begrip. Er verschijnen nog steeds nieuwe versies van. De perfecte stofzuiger bestaat niet. “Elke keer als uitvinders iets hebben bedacht, verzinnen ze weer wat nieuws”, zegt Dyson. “Dat is een frustrerende eigenschap, maar het maakt ze ook goed in hun werk.”

“We hebben van alles opnieuw uitgevonden”, blikt Dyson terug op zijn carrière tot nu toe. “Het begon bij de motor. Die maakten we kleiner en krachtiger. Nu hebben we een nieuw soort laser. Daarmee kunnen we stofdeeltjes op de grond in kaart brengen, zodat er niets achterblijft. Een paar jaar geleden was dit ondenkbaar.”

Dyson hoopt de komende jaren een nieuw soort accu uit te brengen. Het bedrijf volgt daarvoor dezelfde route als bij de ontwikkeling van de motors in zijn producten. De accu moet kleiner, efficiënter en krachtiger worden dan bestaande batterijen. Dyson blijft op die kernwoorden hameren.

De accu’s worden in Singapore gemaakt “zonder vieze chemicaliën en mineralen”. Het bedrijf werkt hier bijna tien jaar aan de accu’s. Wanneer we ze in Dyson-producten gaan zien, blijft nog even geheim.

Na het succes van Dysons snoer- en zakloze stofzuigers volgden varianten van andere merken. De ontwerpen lijken soms behoorlijk op die van Dyson. De uitvinder ziet soortgelijke apparaten niet als compliment. “Op school mocht je geen huiswerk overschrijven”, zegt hij. “Dat was valsspelen, je werd dan geschorst.”

“Afkijken wordt gedoogd en zelfs toegejuicht in de commerciële wereld”, zegt Dyson. “Omdat mensen het oneerlijk vinden als iemand een monopolie heeft. Ik vind precies het tegenovergestelde. Bedrijven moeten eigen ideeën, eigen technologie en een eigen stijl hebben. Alleen dan heeft de consument écht keuzevrijheid.”

Mensen willen nu eenmaal variatie, zegt Dyson. “Als iedereen The Beatles of Taylor Swift zou nadoen, werd het snel saai. Kijk naar telefoons. Die lijken op elkaar doordat bedrijven elkaars succes kopiëren. De klant heeft er meer aan als ze allemaal iets anders zouden doen.”

De apparaten van Dyson hebben een herkenbaar ontwerp. En de naam Dyson doet direct denken aan de stofzuiger. Hoe vreemd is het eigenlijk als je naam in een merk verandert? “Ik heb er nooit spijt van gehad dat ik mijn achternaam heb gebruikt”, zegt Dyson. “Ik was in mijn eentje verantwoordelijk toen we begonnen. Onze concurrenten zijn grote merken zoals Miele, Electrolux en Bosch. Maar ik ben geen anoniem concern, ik ben een individu. En het is een makkelijke naam om te onthouden.”

Inmiddels is Dyson 75 jaar oud, maar hij denkt niet aan stoppen. De wereld heeft te maken met grote vraagstukken, zoals de klimaatverandering en hoe we omgaan met duurzaamheid. Dyson speelt met enkele apparaten in op de problematiek. Bijvoorbeeld met een koptelefoon die de luchtkwaliteit meet of een ventilator die schone lucht door de kamer blaast.

Wat is het volgende? “Wat er gaat gebeuren weet ik niet, en anders zou ik het je niet vertellen”, lacht hij. “Maar ik ben ervan overtuigd dat de belangrijke kwesties rondom klimaat en vervuiling opgelost kunnen. En wel met wetenschappelijke en technische uitvindingen.”

Hij lijkt de ideeën daarvoor grotendeels over te laten aan jonge wetenschappers en uitvinders. “We moeten hen de ruimte geven om naïef te zijn en anders te denken. Laten we stoppen met het constant benoemen van problemen en laten we ons openstellen voor mogelijke oplossingen.”