Om het grote tekort van woningen terug te dringen, moeten er snel veel nieuwe huizen worden gebouwd. Minister voor Wonen Hugo de Jonge heeft met provincies afspraken gemaakt over hoeveel woningen er in elke provincie moeten komen. De regionale overheden bepalen, samen met gemeenten, de exacte plek waar de huizen komen te staan.

Een van de belangrijkste obstakels daarbij is stikstofreductie. Pas als de hoeveelheid stikstof is teruggedrongen, komt er meer ruimte voor nieuwe woningen. En dat stikstofprobleem ligt óók op het bordje van de provincies.

Het zorgt in veel regio’s voor een ingewikkelde puzzel. “De stikstofkwestie is inderdaad lastig”, zegt Meije Gildemacher van het InterProvinciaal Overleg (IPO), dat de belangen van de provincies behartigt. “Maar je móét woningen realiseren. En als er tegenwind is, moet je wat harder trappen.”

Die tegenwind merkte de provincie Noord-Brabant onlangs. Uit een analyse bleek dat de Brabantse natuur er zó slecht voor stond, dat alle vergunningverlening meteen is stopgezet. De situatie voor de natuur moet eerst verbeteren, pas daarna kunnen weer vergunningen worden uitgegeven.

Uit een eerste inventarisatie blijkt dat twee projecten voorlopig geen vergunning krijgen. Een ander project waar al aan begonnen is, komt stil te liggen. De Brabantse gedeputeerde Erik Ronnes, die woningbouw in zijn portefeuille heeft, zei daarom tegen het Brabants Dagblad dat het een flinke kluif wordt om de woondoelen te halen. In Brabant gaat het dan om 130.000 nieuwe woningen. Daarbij spelen zaken als een personeelstekort, duur materiaal, hoge energieprijzen en een overvol stroomnet ook een rol.

Toch blijft de provincie hoopvol. “We denken inderdaad dat het nog steeds haalbaar is”, zegt een woordvoerder. “Momenteel zijn veel woningbouwprojecten in aanbouw. Dit jaar wordt een groei van de Brabantse voorraad verwacht van tussen de 10.500 en 11.000 woningen. Ook zijn de afgelopen tijd de nodige bouwvergunningen verleend voor projecten die wel door kunnen gaan.”

Toch zijn er twijfels of de provincies inderdaad hun doelen gaan halen. Zo kwam deze week Bouwend Nederland met kritiek. Volgens de vereniging voor bouwbedrijven zijn veel woningplannen “boterzacht”. Met andere woorden: er is nog te veel onzekerheid.

Makelaarsvereniging NVM is nog wat stelliger. “Gezien de flink gedaalde uitgifte van vergunningen, het afhaken van kopers door de hogere hypotheekrente en het feit dat marktpartijen in veel provincies niet actief bij de woningplannen zijn aangehaakt, verwachten we niet dat de provincies de doelen halen.”

De vereniging zegt dat de plannen er op papier wel goed uitzien, maar in veel gevallen niet overeenkomen met de werkelijkheid. Uitzondering zijn Overijssel en Zeeland, waar commerciële bedrijven volgens de makelaars wel goed bij de plannen zijn betrokken.

Of het na de verkiezingen beter wordt, is afwachten. Weliswaar zijn de partijen het in grote lijnen eens dat er meer huizen moeten komen, maar over de stikstofkwestie lopen de meningen zeer uiteen.

Zo willen PvdA, GroenLinks en coalitiepartij D66 dat de veestapel krimpt, waardoor de hoeveelheid stikstof afneemt. Maar partijen als JA21 en BBB, die in de peilingen op flinke winst staan, zien daar weinig in. Wat hen betreft hoeft die reductie van de veestapel helemaal niet zo.

Ook een aantal regionale afdelingen van coalitiepartijen VVD en CDA legt zich niet neer bij het stikstofbeleld dat hun collega’s in de landelijke politiek hebben afgesproken. Het is daarom de vraag of de nieuwe provinciebesturen straks zomaar meegaan in de opdracht die Den Haag ze heeft gegeven.

Toch is Gildemacher namens de provincies nog altijd positief. “Als er een ander bestuur zit, ligt de bouwopgave er nog steeds. De woningen moeten er tóch komen.”