Dat een belangrijk adviesrapport van ambtenaren aan klimaatminister Rob Jetten vlak voor de verkiezingen is gepubliceerd is puur toeval, zegt ook VVD-leider Mark Rutte. “Jetten kan hier niets aan doen”, beklemtoont hij in Goedemorgen Nederland op NPO 1. “Het is een onafhankelijke club ambtenaren.”

In het advies staat onder meer dat het om de klimaatdoelen te halen “onvermijdelijk” is dat er in Nederland minder koeien, varkens en kippen worden gehouden. Ook is het noodzakelijk dat Nederlanders minder vlees- en zuivelproducten gaan eten, omdat het probleem anders geëxporteerd wordt.

Gekeken naar de politieke standpunten van D66 een gunstig rapport voor de coalitiepartij, zo vlak voor de verkiezingen. Maar volgens Rutte heeft het daar niets mee te maken. “Stel je nu eens voor dat Jetten had gezegd: ik heb dat rapport, maar ik houd het even vast tot na de verkiezingen”, zegt hij. “Dus Jetten kan hier echt niks aan doen.”

Vleestaks

De commissie zegt onder meer dat het kabinet invoering van een consumptiebelasting op vlees en zuivel moet overwegen: een vleestaks dus. De ambtenaren schrijven in het beleidsonderzoek dat het effect van innovaties en andere maatregelen, waarbij de veestapel niet wordt verkleind, “in de praktijk vaak tegenvalt”. Bovendien zijn sommige maatregelen die CO2 besparen weer niet goed voor het dierenwelzijn. “Het is bijvoorbeeld maatschappelijk gewenst om een koe te laten grazen in de wei, maar hierdoor wordt minder methaanemissie afgevangen in de stal.” Al met al leveren andere maatregelen een beperkte CO2-besparing op.

Rutte benadrukt dat het gaat om een ambtelijk rapport met suggesties hoe de 55 procent CO2-reductie behaald kan worden. Het kabinet zit dus nergens aan vast. “We hebben afgesproken, we gaan naar 55 reductie van de CO2 in 2030. Daar zit nu een gat tussen alle maatregelen”, leg hij uit, al benadrukt hij dat er nog heel veel nieuwe maatregelen doorgevoerd moeten worden.

Beprijzing, regels en subsidies

In een reactie op het vergaande advies heeft Jetten gezegd dat het kabinet op zoek gaat naar combinatie van beprijzing, regels en subsidies om de klimaatdoelen te halen. Hij kijkt daarbij naar de portemonnee van huishoudens, en de mogelijkheid van kleinere ondernemers om te blijven investeren, aldus de minister.

“Je wil natuurlijk bij voorkeur geen belastingen verhogen”, zegt Rutte in de studio. “Maar er zijn ook heel veel mogelijkheden. Ook als het gaat om subsidiëren en allerlei stimuleringsmaatregelen”, gaat hij verder. “Maar je kunt nooit garanderen dat je nooit de belastingen verhoogt.”

Jetten wilde nog niet vooruitlopen op welke acties het kabinet precies gaat ondernemen. In mei komt de bewindsman met doorgerekende maatregelen die de uitstoot van broeikasgassen flink moeten verminderen. Maatregelen zullen mogelijk ingrijpen in de levens van mensen, erkent de bewindsman. “De klimaattransitie vraagt wat van ons allemaal. Daarom is de klimaatrechtvaardigheid zo belangrijk.”

Lees meer:

Minister Jetten over klimaatadvies: combinatie regels, prijzen en subsidies

Door: Marinka Wagemans