Burgemeesters willen de bevoegdheid krijgen om op te treden tegen mensen die online oproepen tot herrie schoppen. De Tweede Kamer moet dat snel wettelijk mogelijk maken. “Het hele wettelijke instrumentarium dat er in Nederland is voor het handhaven van de openbare orde, gaat uit van een fysieke wereld en houdt nog onvoldoende rekening met het feit dat de digitale wereld een enorme invloed heeft op het leven van alledag”, zegt burgemeester van Almelo Arjen Gerritsen in Goedemorgen Nederland.

Hij gaat samen met burgemeesters Sharon Dijksma (Utrecht) en Sjoerd Potters (De Bilt) in gesprek met Kamerleden, ook namens de andere gemeenten. De burgemeesters willen de wettelijke mogelijkheid krijgen om mensen die op internet oproepen tot rellen een dwangsom op te leggen die ze moeten betalen als ze daarmee doorgaan.

Daarvoor is volgens de burgemeesters een beperkte wettelijke aanpassing aan de Gemeentewet nodig. Wie op straat oproept om te gaan rellen, kan daarvoor een gebiedsverbod opgelegd krijgen maar wie dat online doet nog niet.

Social media

Volgens Gerritsen hebben we “onvoldoende stilgestaan” bij de ontwikkelingen op bijvoorbeeld social media. “De afgelopen jaren hebben we in toenemende mate gezien dat op social media fantastische publieke debatten plaatsvinden, dat hoort ook bij een vrije democratie. Maar aan de randen zie je dat er online wordt opgeroepen om de orde te verstoren, om te rellen. Burgemeesters moeten daar op grond van gemeentewet tegen optreden, maar dat moeten ze ook kunnen.”

“Als uitingen online worden gedaan, kan dat een enorme aanzuigende werking hebben”, waarschuwt de burgervader van Almelo. “Burgemeesters pleiten ervoor om hen de mogelijkheid te geven die uitingen van het internet af te halen.”

Vrijheid van meningsuiting

Het plan heeft veel discussie losgemaakt, merken de burgemeesters. Critici zijn bezorgd dat de vrijheid van meningsuiting wordt ingeperkt als mensen riskeren dat ze een dwangsom krijgen opgelegd. Dat is volgens Gerritsen niet het geval. “In Nederland is het zo dat iedereen mag zeggen wat hij of zij wil, over de overheid, over anderen of over bedrijven. Dat is een groot goed. Wat niet mag, ook nu al niet, is oproepen tot het verstoren van de openbare orde en oproepen tot rellen. Dat heet opruiing en is geen vrijheid van meningsuiting.”

“De burgemeesters vragen er niet om mensen de mond te snoeren. Integendeel, burgemeesters willen dat mensen een vrij debat kunnen voeren zonder dat het tot ongeregeldheden komt”, zegt Gerritsen.

Raddraaiers strafrechtelijk vervolgen is geen goede manier om online oproepen tot rellen te voorkomen, zeggen de burgemeesters. Dat kan alleen achteraf en het kost bovendien veel tijd om hier bewijs voor te verzamelen.

Gerritsen roept de Tweede Kamer op ervoor te zorgen dat de gemeentewet wordt verruimd om te voorkomen dat online mensen worden “gemobiliseerd” om te rellen. Wie het niet eens is met een online gebiedsverbod, moet daar ook tegen in beroep kunnen. “Desnoods dezelfde dag”, zegt hij.

Lees ook: 

Kermis in Westerpark dit jaar streng beveiligd uit angst voor rellen: ‘We zijn 50.000 euro extra kwijt’

Door: Peter Visser