Een baarmoedertransplantatie is een ingreep die wordt toegepast bij vrouwen die onvruchtbaar zijn omdat er iets mis is in hun baarmoeder en bij vrouwen die om uiteenlopende redenen helemaal geen baarmoeder hebben. 

De 20-jarige Loes Dingeldein is één van de vrouwen voor wie een baarmoedertransplantatie uitkomst zou kunnen bieden. Nadat haar menstruatie in de puberteit uitbleef, stelde de huisarts vast dat ze lijdt aan het syndroom van Mayer-Rokitansky-Kuester-Hauser (MRKH), een aandoening waardoor vrouwen geboren worden met een onvolledig ontwikkelde baarmoeder en vagina.

In sommige gevallen ontbreken baarmoeder en vagina volledig, wat bij Dingeldein het geval was. “Hierdoor kon ik geen seks hebben en moest ik een operatie ondergaan”, vertelt ze. “Verder heb ik in principe geen klachten van MRKH, ik ben gezond en dat is fijn. Het enige lastige is: ik heb wel een heel grote kinderwens.”

Complexe operatie

De medische ontwikkelingen in het buitenland omtrent baarmoedertransplantatie, stemmen haar hoopvol. “Ik zou die kans heel graag willen aangrijpen”, zegt ze. Ze verdiepte zich eerder al in baarmoedertransplantaties, maar in Nederland is zo’n behandeling nog niet mogelijk. “En het buitenland wordt niet zo snel aangeraden.”

Dat is niet zonder reden. Het gaat immers om een zeer complexe operatie, om meerdere redenen. “Het verwijderen van de baarmoeder vereist een nauwkeurige aanpak”, vertelt gynaecoloog Dick Schoot van het Catharina Ziekenhuis. “Dat komt doordat er bloedvaten aan vastzitten die voldoende lengte moeten hebben om een succesvolle transplantatie mogelijk te maken.”

Schoot was zelf direct betrokken bij onderzoek naar de ingreep. “Het onderzoek bevindt zich nog volledig in de experimentele fase, maar de resultaten tot nu toe zijn veelbelovend. In Zweden zijn ze al vergevorderd. Andere landen zijn ook begonnen met vergelijkbare initiatieven, maar die bevinden zich nog in de beginfase.”

Geen prioriteit

De kans dat Nederland binnen de kortste keren ook bij het rijtje landen hoort waar een baarmoedertransplantatie succesvol wordt uitgevoerd, is volgens de medisch specialist niet groot. “In Nederland ligt de focus niet zozeer op transplantatie, maar meer op draagmoederschap”, legt Schoot uit. 

Dat zou te maken hebben met de complexiteit en risico’s van de transplantatieprocedure. “In de Verenigde Staten zijn er ernstige complicaties geweest bij soortgelijke ingrepen”, vertelt Schoot. “Als alles gunstig verloopt, kunnen afstotingsreacties effectief worden voorkomen. Desondanks blijft er altijd een kans op afstoting bestaan, wat risico met zich meebrengt.”

Volgens gynaecoloog Schoot speelt ook geld een belangrijke rol. “De procedure is duur”, zegt de medicus. “Zoals altijd hebben zaken meerdere kanten, in dit geval gaat het over de mogelijkheid om zelf zwanger te zijn tegenover de financiële en medische risico’s. Het niet-slagen van de procedure kan daarbij teleurstellend zijn, zowel voor de ontvangende als donerende partijen.”

Adverteren verboden

Wensmoeder Dingeldein heeft zelf ook draagmoederschap overwogen. “Maar het is heel moeilijk”, zegt ze. Dat komt onder meer door de strenge regels die ervoor gelden. “Je mag er niet mee adverteren, dus ook niet online vragen of iemand jouw draagmoeder wil zijn. Je moet iemand zien te vinden in je omgeving. Daarnaast wordt het kind pas echt van jou na een rechtszaak.”

Daarom blijft ze hoop houden dat de ingreep ooit in Nederland zal kunnen. “Zelf zwanger zijn vind ik heel mooi, het hoort er gewoon bij. Dat gevoel wil je ervaren.”