Door de torenhoge inflatie en de toegenomen werkdruk worden steeds meer werknemers aangespoord om te staken. Vakbonden voelen zich bovendien gesteund door uitspraken van De Nederlandsche Bank (DNB) dat er genoeg ruimte is om de lonen te verhogen.

Daar komt bij dat de ledenaantallen van de bonden toenemen. “Daardoor voelt de vakbeweging zich sterker”, zegt bijzonder hoogleraar Arbeidsverhoudingen Paul de Beer tegen NU.nl. “Er is nog geen sprake van massastakingen, maar vanuit historisch perspectief zijn het er wel veel momenteel.”

De teller staat dit jaar inmiddels op veertien stakingen, een groot aantal voor zo vroeg in het jaar. Zo werd er deze week onder meer gestaakt bij de koffiefabriek van Douwe Egberts en bij vliegtuigfabrikant Fokker. Ook legden de reinigingsdiensten van Rotterdam en Den Haag het werk neer. Volgende week volgt Amsterdam.

Dit aantal zal gezien de ontevredenheid nog verder toenemen. Volgens De Beer is staken besmettelijk en kunnen stakingen overslaan naar andere sectoren. Dan ontstaat er een soort domino-effect. “Maar dit gebeurt alleen als ze succesvol zijn”, zegt De Beer.

Vakbond FNV bevestigt deze trend. “Staken steekt aan, vooral sinds afgelopen najaar. De stakingen bij de NS hebben ervoor gezorgd dat werknemers in andere sectoren zich ervan bewust worden dat zij ook een hoger loon kunnen eisen”, zegt een woordvoerder.

CNV-voorzitter Piet Fortuin liet eerder al aan NU.nl weten dat hij nog nooit zoveel ultimatums heeft ondertekend als begin dit jaar. Ook de FNV ziet het aantal ultimatums snel toenemen als gevolg van de moeizame gesprekken aan de onderhandelingstafel.

De stakingsdreiging neemt toe. Zo hebben de vakbonden eerder deze week een ultimatum gesteld aan de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ). De werkgevers krijgen tot dinsdag 12.00 uur de tijd om een staking in de ziekenhuizen te voorkomen.

De actiebereidheid is groot, stelt vakbond FNV. De ziekenhuismedewerkers voelen zich door de NVZ niet serieus genomen. “Het is onze leden echt menens. Ze kiezen zonder meer voor acties als de werkgever niet ingaat op de eisen in het ultimatum. Het aantal actiecomités in de ziekenhuizen groeit met de dag. Ook steeds meer niet-leden laten weten dat ze in actie willen komen”, zegt bestuurder Elise Merlijn.

Maar niet alleen in de ziekenhuizen liggen werkgevers en vakbonden in de clinch. In de eerste weken van dit jaar wordt er in verschillende sectoren gestaakt, zoals in het streekvervoer, de Bijenkorf, bij drogisterijketen Etos, door boa’s en de eerder genoemde reinigingsdiensten.

De vakbonden blijven ondertussen volharden door flinke looneisen op tafel te leggen. De FNV eist zelfs volledige prijscompensatie, wat neerkomt op een loonsverhoging van 14,3 procent. Tot nu toe heeft dat een beetje effect aangezien de lonen stijgen.

Zo nemen de loonstijgingen die werkgevers en werknemers uiteindelijk afspreken al maanden toe. De gemiddelde loonsverhoging in januari was 6,3 procent, wat weer iets meer is dan in december. Maar de prijzen stegen in januari nog altijd harder. Volgens statistiekbureau CBS was de inflatie 7,6 procent.

Voorlopig zal er dus nog wel even doorgestaakt worden.